Công thái học là gì? Ứng dụng công thái học ngày nay

Khái niệm công thái học là gì hiện còn khá xa lạ với phần lớn người dùng công nghệ. Tuy nhiên, nếu bạn chịu khó tìm hiểu thông tin thì công thái học được nhắc đến khá nhiều. Vậy thiết kế công thái học vật lý có nghĩa là gì bên cạnh sự phổ biến của công nghệ? Nếu bạn có các thắc mắc liên quan về công thái học. Bạn có thể tham khảo thông tin trong bài viết dưới đây.

Công thái học có nghĩa là gì?

Công thái học (Ergonomics) là một ngành khoa học chuyên nghiên cứu khả năng và giới hạn của con người. Từ đó áp dụng vào cải thiện sự tương tác của con người với sản phẩm. Đây được xem là nhân tố quyết định đến sự thành công của sản phẩm.

Đó là những tương tác giữa người với các sản phẩm công nghệ, hệ thống hay môi trường xung quanh. Nhằm gia tăng hiệu quả và năng suất hoạt động. Đồng thời giảm bớt sự khó chịu của con người trong quá trình làm việc. 

Chẳng hạn như bạn cầm trên tay một con chuột máy tính. Bạn tự hỏi tại sao nó lại có thể nằm gọn trong tay mình. Công thái học đã tối ưu hóa và tạo nên sự vừa vặn trong sản phẩm.

Tầm quan trọng của công thái học là gì?

Công thái học có tầm quan trọng bởi nó ảnh hưởng trực tiếp đến nhiều yếu tố: 

• Sức khỏe và sự an toàn của bản thân: Thiết kế công thái học có thể ngăn ngừa các chấn thương hay bệnh lý không mong muốn. Các chứng bệnh như xương khớp, rối loạn cơ xương,... với nguy cơ phát triển theo thời gian. 
• Năng suất và hiệu quả làm việc: Không gian làm việc và sản phẩm mang thiết kế công thái học giúp người dùng cảm thấy thoải mái. Sản phẩm sẽ được tối đa hóa hiệu quả sử dụng. Từ đó giảm thiểu tình trạng khó chịu và căng thẳng, tăng năng suất và chất lượng làm việc. 
• Sự gắn kết và tinh thần làm việc: Nhân viên làm việc trong môi trường công thái học có khả năng khắng khít hơn. Đồng thời mức độ hài lòng với công việc tăng cao do họ cảm thấy thoải mái, khỏe mạnh. 
• Lợi ích kinh tế: Đầu tư vào nội thất và sản phẩm công thái học có thể tiết kiệm chi phí trong tương lai. Bởi lẽ sẽ giảm chi phí thương tích y tế.  
• Tính đa dạng: Công thái học hỗ trợ đa dạng các đối tượng lao động ở khía cạnh độ tuổi và thể chất. Các kiểu dáng và chất lượng sản phẩm công thái học được đặt lên hàng đầu. Điều này quan trọng với các doanh nghiệp có lực lượng lao động cao tuổi hay người khuyết tật. 
• Khả năng thích ứng cao với sự thay đổi: Với tình trạng khan hiếm nhân lực, môi trường công thái học sẽ thu hút nhân tài. 

Công thái học có cách thức hoạt động như thế nào?

Công thái học áp dụng các dữ liệu và nguyên tắc khoa học để thiết kế kiểu dáng sản phẩm. Nhằm tối ưu hóa sự tương tác giữa người với các thiết bị khác. Đây là cách công thái học hoạt động: 

• Đánh giá và phân tích: Đánh giá môi trường, công cụ là là bước đầu tiên trong việc thiết kế công thái học. Điều này liên quan đến phân tích tư thế vật lý, chuyển động lặp lại hay yếu tố môi trường. 
• Thu thập dữ liệu: Dữ liệu về khả năng và hạn chế của người được thu thập từ nhiều nguồn khác nhau. Các dữ liệu này bao gồm dữ liệu nhân trắc học, cơ sinh học, tâm lý và yếu tố xã hội.
• Ứng dụng kiến ​​thức nhiều phân ngành: Sử dụng kiến ​​thức và phương pháp học từ sinh lý, vận động, tâm lý và kỹ thuật. Từ đó đưa ra quyết định thiết kế công thái học.
• Tạo mẫu và thử nghiệm: Mô hình hoặc nguyên mẫu được thử nghiệm trực tiếp với người dùng. Sau đó thu thập phản hồi của họ về hiệu năng sử dụng, tính hiệu quả và thoải mái. 
• Giám sát và cải tiến liên tục: Sau khi thực hiện các thay đổi, cần theo dõi hiệu quả thường xuyên và điều chỉnh. Thông qua các đánh giá và phản hồi của người sử dụng.

Các lĩnh vực nghiên cứu của công thái học là gì?

Hiện tại, công thái học tồn tại 3 lĩnh vực nghiên cứu chủ yếu. Bạn có thể tham khảo thêm thông tin về 3 lĩnh vực này dưới đây. 

Công thái học vật lý nghĩa là gì?

Công thái học vật lý là gì? Công thái học vật lý là loại công thái học phổ biến nhất tính đến hiện nay. Nó liên quan đến các đặc điểm nhân trắc, giải phẫu, cơ sinh học và sinh lý của con người. 

Công thái học vật lý xoay quanh các chủ đề như tư thế làm việc, chuyển động lặp đi lặp lại. Đồng thời còn liên quan đến cách bố trí môi trường làm việc, đảm bảo an toàn sức khỏe. 

Công thái học vật lý (Physical Ergonomic) được ứng dụng rộng rãi trong một số thiết kế. Cụ thể như bàn nâng hạ, ghế công thái học hay chuột công thái học. Các sản phẩm này sẽ có kiểu dáng phù hợp hỗ trợ người dùng trong khi làm việc. 

Công thái học nhận thức

Công thái học nhận thức là những nghiên cứu liên quan đến quá trình tinh thần của con người. Chẳng hạn như trí nhớ, nhận thức, lý luận hay phản ứng vận động. Các chủ đề của công thái học nhận thức xoay quanh khối lượng công việc, hiệu suất lành nghề,... 

Lĩnh vực công thái học tập trung nghiên cứu sự tác động của người với các vật dụng xung quanh. Ứng dụng của công thái học nhận thức đến từ việc sử dụng các gam màu tinh giản. Những tông màu trung tính như đen, trắng,... sẽ làm giảm sự phân tán trong khi làm việc. Các màu sắc quá sặc sỡ có thể gây nhức mắt và hạn chế khả năng tập trung của người.  

Thiết công thái học trong tổ chức là gì?

Công thái học tổ chức tổng hợp kiến thức thu thập từ công thái học vật lý và nhận thức. Từ đó tối ưu hóa sự an toàn trong cấu trúc, gồm quy trình, hệ thống kỹ thuật, chính sách,... 

Công thái học tổ chức xoay quanh các vấn đề về truyền thông, quản lý tài nguyên nhóm,... Cụ thể, lĩnh vực công thái học này được ứng dụng nhằm thay đổi cách quản lý công việc. Góp phần thúc đẩy tinh thần nhóm và hiệu suất làm việc. 

Sự ảnh hưởng của công thái học đến thiết kế sản phẩm là gì?

Nếu được ứng dụng đúng cách, công thái học giúp con người vận dụng công cụ dễ dàng hơn. Từ đó tạo ra các sản phẩm thân thiện và hài lòng khách hàng hơn. 

Ghế công thái học hay chuột công thái học là ví dụ tiêu biểu cho lĩnh vực nghiên cứu này. Đây là những sản phẩm có kiểu dáng tối ưu, giảm thiểu tình trạng nhức mỏi. Đồng thời nâng cao cảm giác thoải mái cho người dùng.

Tuy nhiên, quá trình nghiên cứu và phát triển sản phẩm công thái học sẽ khó tránh khỏi sai sót. Khi đó, các thiết kế sẽ tác động xấu đến cơ thể và thói quen sử dụng của người dùng. Từ đó gây khó chịu và giảm hiệu suất làm việc. Do đó, nhà sản xuất cần đầu tư nhiều vào việc thử nghiệm, nghiên cứu và cải tiến thiết bị. 

Các thiết kế của công thái học áp dụng trong đời sống

Các thiết kế công thái học là gì? Bạn có thể tìm hiểu ứng dụng nổi trội của công thái học trong đời sống qua thông tin sau. 

Ứng dụng của công thái học trong làm việc và học tập

Các sản phẩm công thái học ra đời và phát triển nhằm giảm bớt chấn thương làm việc. Ứng dụng của công thái học trong làm việc và học tập như:  

• Bàn và ghế công thái học: Thiết kế nâng hạ bàn và ghế công thái học chú trọng vào việc giữ an toàn cổ, lưng, gối. Điều này nhằm giảm áp lực và tác động lên lưng dưới. Tạo sự thoải mái và dễ chịu khi làm việc và học tập trong thời gian dài. 
• Arm màn hình: Phần trên cùng của màn hình được đặt ngang hay thấp hơn một xíu so với tầm mắt. Khoảng cách ít nhất giữa arm màn hình và mắt là khoảng một cánh tay. Thiết bị này có thể xoay linh hoạt để thay đổi độ cao và tối ưu góc. Góp phần giảm mỏi mắt và mỏi cổ cho người dùng. 
• Bàn phím, chuột công thái học: Việc gõ phím, nhấp và cuộn chuột trở nên dễ chịu hơn. Tấm kê tay bàn phím và chuột giúp ổn định vị trí của cổ tay. Ngăn ngừa nguy cơ mắc hội chứng ống cổ tay. 

Công thái học trong các lĩnh vực khác

Ngoài ra, công thái học còn được ứng dụng trong các lĩnh vực khác:

• Thiết kế nhà ở: Cách bố trí và lắp đặt vật dụng trong phòng khách, phòng ngủ hoặc nhà bếp cần được xem xét. Điều này nhằm tạo sự thoải mái và phù hợp cho gia đình. 
• Nha khoa: Chuyên gia nha khoa thường giữ tư thế thẳng lưng trong lúc bệnh nhân ngả ra sau góc 10-15 độ. Trong các thủ thuật lâm sàng, việc này giúp tăng sự hài lòng của bệnh nhân. Đồng thời bảo vệ sức khỏe cho các nha sĩ. 
• Nông nghiệp: Các công cụ nông nghiệp như xe đẩy thu hoạch hay giá đỡ cỏ dại. Sự ra đời của thiết bị xử lý vật liệu giúp bảo vệ người lao động khỏi các rủi ro. 

Tổng hợp một số thắc mắc liên quan đến công thái học là gì

Nếu bạn vẫn còn một số thắc mắc liên quan đến công thái học. Bạn có thể tham khảo các lời giải đáp sau đây. 

Ghế công thái học là gì?

Ghế công thái học là sản phẩm nhằm đảo bảo tư thế ngồi tốt nhất cho người sử dụng. Đây là thiết kế dựa trên những cấu trúc về cổ vai gáy và lưng của người làm việc. Sau thời gian dài nghiên cứu về thế ngồi của con người khi làm việc. Ghế công thái học giúp giảm thiểu tình trạng nhức mỏi ở vai, lưng, cổ, gáy. 

Sự khác biệt giữa con chuột bình thường và con chuột công thái học là gì?

Khi sử dụng con chuột bình thường, mọi người thường có xu hướng gập cong cổ tay. Đồng thời cổ tay sẽ tì lên bàn. Hai điều này có thể làm tăng áp lực lên vùng ống cổ tay, gây ra các bệnh viêm khớp. Còn chuột công thái học sẽ làm thẳng và nâng cổ tay khỏi bàn. Tay được đặt vào vị trí tự nhiên hơn và tránh nhức mỏi dù sử dụng lâu.

Các sản phẩm công thái học có chi phí cao không?

Trên thực tế, mức giá của sản phẩm công thái học khá cao so với sản phẩm thông thường. Chi phí mua các thiết bị này có thể dao động từ 4-5 triệu lên đến hàng chục triệu đồng. Bởi lẽ các sản phẩm này được nghiên cứu kỹ càng với thiết kế phức tạp. Đồng thời sở hữu nhiều công năng giúp cải thiện sức khỏe cơ thể, gia tăng năng suất làm việc. 

Kết luận

Trên đây là tổng hợp thông tin liên quan đến khái niệm công thái học là gì. Đồng thời là các thông tin liên quan như thiết kế công thái học vật lý nghĩa là gì. Hy vọng thông qua bài viết bạn có thể hiểu hơn về ảnh hưởng công thái học đến đời sống. Cùng chia sẻ thông tin hữu ích của Điện Thoại Vui cho nhiều người cùng biết nhé!